İş Yeri Tehlike Sınıfı ve NACE Kodu Nasıl Belirlerinir?

02 Kasım 2018
İSG - İş Sağlığı ve Güvenliği

İşyerinizin (Minimum) 23 haneli olan SGK Sicil Numarasının en başından 2. 3. 4. ve 5 karakterleri iş kolu kodu/faaliyet kodu/ tescil kodu olarak isimlendirilir. Bu 4 haneli kod sizin esas faaliyetinizi tanımlamaktadır. Bu 4’lü kodu İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde bulduktan sonra, 4’lü iş kolu konunun altında yazılmış faaliyetlerden yaptığınız işi en iyi tanımlayan kod seçilir. Seçtiğiniz kod 6’lı NACE kodunuz, karşısında yazan tehlike sınıfı da işyerinizin tehlike sınıfıdır.

Nace Kodu Nedir?
Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması NACE (Altılı Faaliyet) olarak adlandırılmakta olup, Avrupa’da ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistiklerin üretilmesi ve yayılması amacına yönelik bir başvuru kaynağı olarak kullanılmaktadır. NACE kodlamasında faaliyet konularına göre işyerlerine/işletmelere altı haneli bir kod verilmektedir.

Nace Kodu Nasıl Öğrenilir?
Nace Kodunuz işyeri SGK sicil numaranızın 2. hanesinden (sonraki) başlayarak 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. haneleridir. Yani 4 veya 6 haneli bir kodunuz olacaktır. Nace kodunuzu İstanbul Ticaret Odası web sitesi üzerinden de öğrenebilirsiniz; www.ito.org.tr sayfasından Tescil İlan Kuruluş ve Sicil kayıtları sayfasına girin. Sicil kayıtları altında yer alan arama kriterlerinden birisiyle firmanıza ait kayıtlara ulaşabilirsiniz. Firma Detay’ı sayfasından NACE kodunuzu görebilirsiniz.

Maliye Bakanlığının belirlediği vergi kodları da NACE kodlarından gelir. İnternet vergi dairesi sisteminden alınabilen Barkodlu Vergi Levhanızda ana faaliyet kodları bölümünde yazılan kod; NACE kodudur. Yukardaki işlemlerle ilgilenemiyorsanız NACE kodunuzu doğrudan muhasebecinizden de öğrenebilirsiniz.

Nace Kodu Değişikliği Nasıl Yapılır?
Faaliyet gösterdiğiniz iş kolunun faaliyet kodunun (NACE) Ticaret Sicili Müdürlüğü’nce tescil olunan iş konusuna uygun olması gereklidir. Uygun olmaması durumunda öncelikle iş konunuzdaki değişikliğin ilgili müdürlükten tescilinin yaptırılması gereklidir. Sonra bağlı olunan vergi dairesinden, talep edilen faaliyet kodunun vergi levhasına işletilmesi gerekir. Bu işlemlerle şirketlerin Mali Müşavirleri ilgilenmektedir. Bu işlemin ihmal edilmesi cezai müeyyide alınmasına neden olur.

İşyeri tescil kodunun tebliğde bulunmadığı durumlarda işyerinin tehlike sınıfı nasıl belirlenir?
Bazı iş kolu kodu/faaliyet kodu/ tescil kodlarının İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinde karşılığı bulunmamaktadır. Bu kodlar için NACE kodları tablosundan önce doğru 4’lü kod seçmeli, sonra seçilen 4’lü iş kolu konunun altında yazılmış faaliyetlerden yapılan işi en iyi tanımlayan altılı kod seçilmelidir. Seçilen kod 6’lı NACE kodu, karşısında yazan tehlike sınıfı da işyerinin tehlike sınıfıdır.

Tüm işverenleri yükümlülük altına alan çıkartılan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu 1 Ocak 2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. 29 Mart 2013 Tarih ve 28602 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan iş sağlığı ve güvenliğine (İSG) ilişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliğine göre tüm işletmeler Nace kodlarına karşılık gelen tehlike sınıflarına göre aşağıdaki gibi 3 sınıfa ayrılmıştır: 
1. Az Tehlikeli Sınıf: Büro faaliyetleri, perakendecilik, lokantalar, oteller, okullar vb.
2. Tehlikeli Sınıf: Ayakkabı, mobilya, deterjan, et üretimi, diş hekimliği vb.
3. Çok Tehlikeli Sınıf: Yapı sektörü, ağır sanayi, hastaneler, petrol istasyonları vb.

Nace Kodları Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 1 kişi dahi çalışsa sürekli İSG hizmetleri için OSGB ile anlaşması zorunluluğu başlamıştır. Bu çerçevede iş kazası riski yüksek olan tüm maden, metal, kimya, makine yapı sektörleri ilgili fabrikalar düşünülebilir.

Nace Kodları karşılığı az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri; 50’den az çalışanı olan firmalarda sürekli işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi dışında kalan tüm mevzuattan yükümlüdür. 1 Temmuz 2020 tarihinden itibaren de sürekli olarak işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı ile çalışmak için sözleşme yapmaları zorunluluğu başlayacaktır. 50’den çok çalışana sahip az tehlikeli sınıftaki işyerleri işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi için OSGB ile anlaşma zorunluluğu bulunmaktadır. Az tehlikeli sınıftaki işyerleri denildiğinde tüm büro hizmetleri, perakende mağazalar, lokantalar, vb sektörler akla gelmelidir. OSGB firmasının müşterisine fiyatlama yapabilmesi için NACE Kodu doğru olarak bilinmelidir.